تحلیلی بر فیلم اقیانوس پشت پنجره؛

پنجره‌ای به سوی امید و ناامیدی

زهرا شفیعی‌پور فرد – فارغ التحصیل کارشناسی روانشناسی کودکان با نیازهای خاص

 

نقاشی یعنی ورود به دنیای کودکان. دنیایی که به‌واسطه‌ی نقاشی، احوالات درونی و روانی، حالات عاطفی و روحی کودکان ادراک می‌شود. احتمالا شنیده‌اید که بسیاری از کودکان، زمانی که نخواهند، نتوانند یا حتی نشود آن‌گونه که در ذهنشان است حرف بزنند، از نقاشی استفاده می‌کنند. این اولین رمزی است که با آن مواجه می‌شویم. ما قرار است با کودکی در طول فیلم همراه شویم که به تناسب شرایط زندگی‌اش که ناشی از خانواده، محیط زندگی، نبود پدر و ناتوانی اقتصادی است، نمی‌تواند حرفش را بیان کند و خواسته‌هایش مبدل به تصویر و رویا شده‌اند؛ ما وارد دنیای آرزوی یک کودک می‌شویم. همانگونه که اتفاق می‌افتد. تمام اجزای فیلم شامل رفتار کودک، دیالوگ‌ها و تلاشش به ما القا می‌کنند تا جانی هست باید دوید تا خواسته‌هایمان رنگ واقعیت بگیرند. گاهی ناامیدی و گاهی امیدواری، گاهی از دست دادن برای به دست آوردن و این سرنوشت مشترک همه‌ی ماست. همه‌ی مایی که ممکن است از رسیدن به رویا و آرزوی‌مان خسته شده باشیم و در نهایت، با تلاش بی‌وقفه و تغییرمان در مسیر می‌خواهیم تحقق آن را ببینیم؛ اما پایان فیلم این حقیقت را نشان‌مان می‌دهد که ناکامی در هرجایی از زندگی رخ می‌دهد و به قول “عباس کیارستمی” که در مصاحبه با خبرنگاری بابت جایزه‌اش از جشنواره‌ کن برای فیلم “زندگی و دیگر هیچ” گفت: بنا نیست دقیقا همانی شود که می‌خواهیم، گاهی تغییر ما و قرار گرفتن در مسیری دیگر می‌تواند تحقق خواسته‌ی ما باشد. ما همراه کودکی هستیم که محیطش را درک خواهیم کرد.

عامل دیگری که می‌تواند نکته‌ی مثبتی باشد بر این فیلم، حضور یک کودک معلول است. کودکانی که کمتر دیده می‌شوند و عموما نیازهای آن‌ها جزو اولویت‌های چندم هم شاید حساب نشود. مشکلاتی که این دسته از کودکان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند مثل رفت و آمد به مدرسه و نگاهی که دیگران به آن‌ها دارند و عدم آشنایی جامعه با مشکلات آن‌ها و نگاه نادرست و ترحم آمیز، حواشی را دوچندان می‌کند و حضورشان را در جامعه سخت‌تر.

اگر مخاطب فیلم شوید، به اینکه در جشنواره کودک هنوز هم دقت نظر لازم و خلاقیت و توجه برای ساخت فیلم ارائه می‌شود، امیدوار می‌شوید. احتمال اینکه در نیمه‌ی دوم فیلم، ریتم کند و اتفاقات تکراری کمی مخاطب را خسته کند وجود دارد اما از ویژگی های بصری و زیبای فیلم نمی‌کاهد.

اقیانوس پشت پنجره می‌تواند قابی باشد برای هریک از ما که در هر جای این سرزمین رویایی در سر داریم و با هر محدودیتی، تا تحقق آن از پای نمی‌نشینیم. ناکامی‌ها و کم و کاستی‌ها را می‌پذیریم و هر قدم ما می‌تواند پاک کردن غباری از پنجره‌ای به سوی اقیانوس باشد.