مصطفی رحماندوست: شخصیت‌ها در سینمای کودک باید از درون داستان بیرون بیایند

مصطفی رحماندوست با اشاره به شاخصه‌های تولید در سینمای کودک و نوجوان گفت: در سینمای کودک باید ابتدا داستان را بنویسیم و بعد شخصیت‌ها از درون آن بیرون بیاید، نه این که شخصیت‌ها را بسازیم و بعد به دنبال نگارش داستان باشیم.
به‌ گزارش ستاد‌‌‌خبری جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، «مصطفی رحماندوست» شاعر‌، قصه نویس و مترجم کتاب‌های کودکان و نوجوانان درباره‌ی رویکرد این دوره از جشنواره درمقایسه با سال‌های پیش عنوان داشت: من به دوره های پیش و زمانی که تلاش می‌کردیم تا جشنواره‌ای وزین درسطح بین‌المللی داشته باشیم فکر می‌کنم و انتظارم این است که با انرژی خالصانه‌ای که دوستان درسال‌های گذشته صرف برگزاری جشنواره کرده‌اند، امروز بتوانیم شاهد برگزاری یک جشنواره سینمایی قدرتمند از نظر اقتصادی، اجتماعی و تربیتی باشیم.
شاعر «صد دانه یاقوت»، درپاسخ به این که آیا ساخت فیلم‌ها باید برای کودکان باشد یا درباره آن‌ها توضیح داد: به هر دوشکل می‌توان فیلم ساخت، معمولا مخاطبان فیلم‌هایی که درباره کودکان ساخته می‌شود، کسانی هستند که می‌خواهند با کودک و خلاقیت‌های درونی آن‌ها آشنا شوند، اما ممکن است فیلم‌هایی که برای کودکان ساخته می‌شود موردپسند بزرگترها نباشد. به نظرم باید درجشنواره کودک فیلم‌هایی حضور داشته باشد که برای کودکان ساخته شده باشد، زیرا مخاطب جشنواره کودکان هستند. البته این موضوع هم باید مدنظر قرار داد که اغلب بزرگ‌ترها کودکان را برای تماشای فیلم‌ها به سینما می‌آورند، ولی درگذشته همیشه به این نکته توجه می‌کردند که فیلم‌های کودک نشانه‌هایی برای بزرگ‌ترها نیز داشته باشد که به گونه‌ای جنبه بازارگرمی داشت، اما واقعیت این است که در دنیا فیلم‌های کودک برای کودکان ساخته می‌شود.
مترجم کتاب‌های کودکان و نوجوانان درخصوص مسئله اقتصادی سینما اظهار داشت: گردش مالی سینمای بزرگسال با فیلم‌های خوبی که تولید می‌شود زیاد است، به ویژه وقتی که در فیلم‌ها جنبه‌های عوام‌پسندانه بسیار وجود داشته باشد؛ پس این گردش مالی اجازه نمی‌دهد تا سرمایه‌ها به سمت ساخت فیلم‌هایی برای کودکان و نوجوانان بیاید و این سوال که چگونه باید این هزینه‌ها برگردد، مطرح می‌شود.
او در ادامه افزود: مشکل دوم نویسنده و تهیه‌کننده‌ای است که می‌تواند برای بچه‌ها فیلم بسازد اما درگیرتهیه سرمایه می‌شود و نمی‌تواند به دنبال ایده‌آل‌های جهانی برای ساخت فیلم کودک و شرایط کودکانه‌پسند باشد. فکر می‌کنم نگارش کتاب در حوزه کودک و حتی تولید فیلم برای کودکان تنها پنجره‌ای است که می‌تواند با تمام دنیا ارتباط برقرارکند، چون سیاست در آن نقشی ندارد و فشار‌های مختلف سیاسی نمی‌تواند روی آن تاثیر بگذارد. اما نویسندگان و فیلمسازان به حمایت و نظردولت در زمان عرضه کتاب‌ها و فیلم‌ها در بازارهای جهانی نیاز دارند.
رحماندوست در ادامه تصریح کرد: فیلم کودک با مخاطب محدود داخلی و با فروش کم نمی‌تواند مخاطبی را جذب کند، ولی فیلم‌های کمدی مخاطبان بیشتری دارد. نگارش فیلمنامه کمدی آسان تر بوده و هزینه کمتری برای ساخت لازم دارد و سرمایه گذاری در آن کم است، چون ساخت یک فیلم فانتزی برای کودکان و نوجوانان نیازمند هزینه بسیار بالایی در بخش جلوه‌های ویژه است.
نویسنده قصه‌های کودک گفت: یادم می‌آید که ما در بنیاد سینمایی فارابی رمان‌های نوجوانان را می‌خواندیم و تعدادی از آنها را برای ساخت فیلم به کارگردان‌ها پیشنهاد می‌دادیم. همان موقع نظرم این بود که ما با یک مشکل فکری دیگری رو‌به‌رو هستیم، این که کارگردان به اثر من که می‌رسد می‌گوید من می‌توانم فیلمنامه و دیالوگ بنویسم، پس آن را هم می‌سازم که درنهایت به ساخت یک فیلم فاجعه ختم می‌شود. با این روش می‌توان گفت ما هیچ شناختی از مخاطبان نداریم و حتی احترامی هم برای آنها قائل نیستیم. در کشو‌رهای دیگر نویسنده و دیالوگ‌نویس هرکدام باشخصیت و نگاهی متفاوت این کار را انجام می‌دهند. متاسفانه ما دچارخود بزرگ‌پنداری شده‌ایم که بسیار آسیب‌زننده است.
رحماندوست در ادامه بیان داشت: من چند سال دبیر جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک بودم و نظرم این بود که متن گفتگوهای شعرگونه را به کسی بدهید که حرفه‌اش شعر باشد چون نتیجه بی‌توجهی به این نظریه، یک شعر بی‌حس است که فقط کلمات در کنارهم چیده شده‌اند. امروز روزگار تخصص است، پس در این شرایط نباید انتظار پیشرفت داشت. البته سینمای کشور‌های چک یا لهستان شرایط بدتر ازما داشت، اما آنقدر مفهوم‌گرایانه کارکردند که در دنیا مطرح شدند. در سینمای کودک باید ابتدا داستان بنویسیم و بعد شخصیت‌ها از درون آن بیرون بیاید، نه این که شخصیت‌ها را بسازیم و بعد به دنبال نگارش داستان باشیم.
این قصه نویس کودکان درخصوص برگزاری آنلاین این دوره جشنواره گفت: جشنواره در دوره‌های پیشین جنبه عمومی نداشت، اما احتمال این که با نمایش آنلاین جشنواره، بتوانیم مخاطبان بیشتری را جذب کنیم وجود دارد.