علی کیانی: برای «به رنگ انار» از قصه‌‌ مرادی‌کرمانی اقتباس کردم

کارگردان فیلم کوتاه «به رنگ انار» گفت: برای اقتباس حتماً نباید سراغ کتاب‌های داستایفسکی و تولستوی رفت و خیلی اوقات می‌توان از داستان‌های کوتاه، فیلم‌های جذاب اقتباس کرد. «خانه دوست کجاست» خط داستانی پیچیده‌ای ندارد ولی عباس کیارستمی بسیار زیبا این اتفاق ساده را تبدیل به فیلم کرده است.

علی کیانی، کارگردان فیلم کوتاه «به رنگ انار» درباره جزئیات فیلم کوتاهش به ایبنا بیان کرد: قصه فیلم کوتاه من درباره دختر بچه‌ای است که گروهی فیلم‌برداری به خانه آنها می‌آیند تا فیلمی بگیرند و این کودک علاقه‌مند است که در آن فیلم بازی کند. همین علاقه، قصه را آغاز می‌کند. در واقع می‌توان گفت فیلم ما فیلم در فیلم است. فیلم گروه فیلمبرداری تمام می‌شود، اما فیلم‌برداری که در خانه آن دختر می‌ماند و با خانواده‌اش همراه می‌شود، تصمیم می‌گیرد از علاقه او به بازیگری استفاده کند و یک فیلم کوتاه از او بسازد.

کیانی درباره انتخاب سوژه توضیح داد: به دنیای کودکان و فیلم‌هایی که درباره کودکان ساخته شده بود، علاقه زیادی داشتم. در کتابی از آقای هوشنگ مرادی کرمانی با قصه دوربین فیلم‌برداری» مواجه شدم و دیدم سوژه بسیار خوبی است. به همین دلیل تصمیم گرفتم هر طور شده این قصه را بسازم.

داستانی جذاب از هوشنگ مرادی کرمانی

وی درباره مواجهه خودش با کتاب گفت: کتاب را یکی از دوستانم در شهر کتاب به من معرفی کرد. کتابی که مجموعه داستانی از هوشنگ مرادی کرمانی بود و داستان «دوربین فیلمبرداری» دومین قصه کتاب است. به محض اینکه خواندن داستان را تمام کردم با خودم گفتم که باید فیلم این داستان ساخته شود.

کارگردان فیلم کوتاه «به رنگ انار» با بیان اینکه آقای مرادی کرمانی انقدر خوب داستان را نوشته بود که صحنه‌ها و اتفاقاتش خیلی پررنگ در ذهنم تصور می‌شد، گفت: با ایشان درباره ساختن فیلمی از این داستان صحبت کردم و آقای مرادی کرمانی از این اتفاق استقبال کرد. تلاش کردم اقتباس خیلی وفادارانه‌ای به داستان داشته باشم و فیلمم خیلی شبیه به قصه باشد. آقای مرادی کرمانی نویسنده بزرگی است و سعی‌ام را به کار بردم که فیلم خوبی از داستان‌شان بسازم.

کیانی درباره چگونه ارتباط برقرار کردن با کتاب توضیح داد: داستان را که می‌خواندم لحظه به لحظه‌اش در ذهنم نقش می‌بست و این از مهارت نویسنده در داستان‌پردازی می‌آید. پس از نوشتن فیلمنامه، آن را برای آقای مرادی کرمانی فرستادم و ایشان هم از فیلمنامه خوشش آمد و گفت فیلمنامه خوبی نوشته‌ای.

وی تم اصلی داستان را حقیقت و راستگویی دانست و گفت: این اولین فیلم داستانی من است. موضوع پایان‌نامه ارشدم درباره «اقتباس وفادارانه» بود و تلاشم این بود نظریاتی که در پایان‌نامه‌ام داشتم را در این فیلم انجام بدهم.

تفاوت‌های سینما و ادبیات

کیانی درباره وارد کردن نظریه و تئوری به حوزه فیلمسازی گفت: خیلی سخت می‌شود نظریه را در ساخت فیلم دخیل کرد. سینما با ادبیات متفاوت است و درونیات شخصیت‌ها را در سینما سخت‌تر از ادبیات می‌توان نشان داد. در ادبیات دست نویسنده باز است و درآوردن درونیات در سینما به سادگی امکان‌پذیر نیست. حرکات و اکت‌ها و اتفاقات در سینما راحت‌تر نمایش داده می‌شود اما در داستان راحت‌تر می‌توان حالات احساسی را توصیف کرد.

این کارگردان ادامه داد: برای رفتن فیلمسازان به سمت اقتباس باید انگیزه و شوق ایجاد کرد. شما الان در بیشتر جشنواره‌های معتبر دنیا می‌بینید که بخش اقتباسی دارند. ما منابع بسیار زیادی برای اقتباس داریم و ادبیات‌مان در این زمینه پر و پیمان است. می‌توان از «مرزبان نامه»، «سیاست‌نامه» و «کلیله و دمنه» فیلم‌هایی به روز و جذاب ساخت. همچنین آثار ماندگاری مثل «شاهنامه»، «سعدی» و «حافظ» را داریم که در آنها پر از قصه‌های اندیشمندانه و پندآموز است که انسان را به حرکت در می‌آورد.

کیانی افزود: باید جشنواره اقتباس داشته باشیم و هر سال روی ادبیات یک کشور متمرکز شویم. ما نباید از قصه فاصله بگیریم و سینما از قصه شروع شده و ادامه پیدا کرده است. ما در سینما، متن را به تصویر می‌کشیم و چه کسی بهتر از نویسندگان می‌تواند قصه بگوید و در اصل کار کارگردان به تصویر کشیدن قصه است.

جذابیت‌های داستان کوتاه

وی خاطرنشان کرد: نویسندگان با داستان‌ها و قصه‌هایشان کار فیلمساز را راحت کرده‌اند و با داستانشان ساختاری دراماتیک به فیلمساز می‌دهند تا آن را دکوپاژ و کارگردانی کنند. برای اقتباس حتماً نباید سراغ کتاب‌های داستایفسکی و تولستوی رفت و خیلی اوقات می‌توان از داستان‌های کوتاه، فیلم‌های جذاب اقتباس کرد. «خانه دوست کجاست» خط داستانی پیچیده‌ای ندارد ولی عباس کیارستمی بسیار زیبا این اتفاق ساده را تبدیل به فیلم کرده است.

کیانی درباره شیوه ساختن فیلم «به رنگ انار» گفت: من با یک بوم و دوربین این فیلم را ساختم. در فیلم حرکت دوربین نداریم. کیارستمی فیلمی به نام «۱۰ روی ده» دارد که سلف پرتره‌ای از خودش است. او در این فیلم در ماشین درباره اینکه چطور فیلم می‌سازند صحبت می‌کند. من هم سعی کردم از ایشان الگو بگیرم و تفاوتم این بود که روی فیلم موسیقی گذاشتم.

این کارگردان که فیلمش به بخش داستانی کوتاه سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان راه یافته، درباره پیام فیلم گفت: «به رنگ انار» مواجهه‌ای است میان درک کودکان از جهان پیرامون‌شان و درک بزرگسالان. بزرگ‌ترها فکر می‌کنند جهانشان واقعی‌تر است و دانایی بیشتری دارند اما کودکان هم جهان خودشان را دارند و به اندازه خودشان آن را درک می‌کنند. در داستان ما، بی‌توجهی کارگردان فیلم به کودک باعث ناامیدی او می‌شود، اما در نهایت فیلم‌بردار با ساخت فیلمی کوتاه از او این پیام را منتقل می‌کند که دنیا همیشه تلخ نیست و می‌تواند به زیبایی هم ختم شود.

سختی‌های کار در سینمای کودک

وی درباره کار با کودک بازیگر اظهار کرد: بازی گرفتن از بچه‌ها بسیار دشوار است. سعی کردم هیچ‌گونه فشار روحی یا جسمی به کودک وارد نشود. عوامل پشت صحنه همه مراقب او بودند. حتی یک جلسه تمرین هم با او نداشتیم. فقط متن را در اختیارش گذاشتیم و در حین فیلم‌برداری می‌خواستیم هر طور راحت است بازی کند. اگر لازم بود چندین برداشت می‌گرفتیم. برایم مهم بود که کودک با آرامش بازی کند.

این کارگردان درباره گروه مخاطبان فیلم اظهار کرد: مخاطب فیلم همه انسان‌ها هستند. قصه محدود به کودک یا نوجوان یا بزرگسال نیست. مضمون فیلم انسانی است؛ درباره صداقت و اینکه حتی با کودکان هم باید صادقانه رفتار کنیم. ممکن است کودکی پنج یا شش ساله برداشت خودش را داشته باشد و همین‌طور یک بزرگسال نیز دریافت دیگری داشته باشد.

وی درباره جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان نیز گفت: یکی از نقاط قوت جشنواره حضور کودکان است؛ چه به عنوان بازیگر و چه به عنوان خبرنگار یا دست‌اندرکار. پیشنهادم این است که علاوه بر زمان برگزاری جشنواره، کارگاه‌هایی هم در طول سال برای بچه‌ها برگزار شود؛ کارگاه‌های انیمیشن، بازیگری یا تیم‌سازی. این کار می‌تواند استعدادهای پنهان را شکوفا کند و کودکان علاقه‌مند به هنر را وارد مسیر حرفه‌ای کند.

کیانی در پایان گفت: امیدوارم این فیلم کوتاه توانسته باشد نشان دهد که جهان کودکان هم ارزشمند است و باید به آن با صداقت نگاه کرد.

به گزارش ایبنا، سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در ۳ بخش ملی (فیلم‌های بلند، کوتاه و پویانمایی)، بخش بین‌الملل و بخش ویژه از ۱۲ تا ۱۶ مهر سال جاری با دبیری حامد جعفری در شهر اصفهان برگزار می‌شود.