به گزارش ستاد اطلاعرسانی سی و دومین جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان، کارگاه دو روزه آشنایی با تصویر و کار با دوربینهای دیجیتال برای فیلمسازان جوان توسط سام سلیمانی از فیلمبرداران سینما برگزار شد. جلسه اول این کارگاه که در دومین روز جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان در سینما ساحل اصفهان و با حضور پرشور جوانان و نوجوانان علاقهمند به فیلمسازی برگزار شد، در ابتدا به تشریح اهمیت فیلمبرداری و فیلمبردار در سینما پرداخته شد. در این کارگاه مباحثی همچون معرفی نماهای سینمایی، تعاریف اولیه فیلمبرداری و سیر رسیدن فیلمبرداری از دنیای آنالوگ به جهان دیجیتال صحبت شد.
سام سلیمانی در این کارگاه با اشاره به اینکه اگر دوربین وجود نداشته باشد اساسا فیلمی هم وجود ندارد، گفت: ذات سینما با دوربین و فیلمبردار درهم آمیخته شده است. کار فیلمبردار خلق دنیایی است که کارگردان در ذهن خودش برای فیلم تصویر کرده و باید هرآنچه او در دنیا و جهان فیلم در نظر دارد ما آن را به تصویر تبدیل کنیم. فیلمبردار باید با احساس خود کمک کند کارگردان بتواند به خواسته خودش برسد. این همسلیقگی است چون کارگردانها بنا به نام فیلمبردار بخشی از کارهای مهم از جمله نورپردازی و قاب را در اختیار فیلمبردار میگذارند.
وی با مهم برشمردن جهان فیلمنامه اظهار کرد: اولین و مهمترین مسئله برای فیلمبردار فیلم نامه است. فیلمبردار باید با احساس و تجربه خود تصویر کند که چگونه میتواند دنیای این فیلم را به تصویر تبدیل کند و طوری کار کند که اگر دوباره فیلم را بعد از ساخت دید، نگوید ای کاش از این ابزار در این صحنه استفاده میکردم یا نوپردازی اگر به اینشکل بود این صحنه را بهتر می توانست از آب دربیاورد.
سلیمانی ادامه داد: در گذشته و در دوران فیلمبرداریهای نگاتیو فیلمبردارها نقش تدوینگر را نیز در فیلمها ایفا می کردند و شاید کارگردانها اولین بار فیلم خود را روی پرده سینما میدیدند. به دلیل اینکه دانش کارگردانها در گذشته محدود به کارگردانی میشد به همین علت کار تصویر و نورپردازی به طور کامل در اختیار فیلمبردارها بود. اما با گذشت زمان این روند تغییر کرد. در ایران و پس از انقلاب با ورود کارگردانهای با دانشی که از تصویر، نور و لنز آگاهی داشتند، این معادله تغییر کرد و حالا نیز کارگردانها همراه فیلمبردار خود میشوند و با همفکری هم یک سکانس را از آب در میاورند.
این فیلمبردار سینما که سابقه حضور در چندین پروژه از جمله فیلم سینمایی «بادیگارد» را در کارنامهاش دارد، اظهار کرد: جهان دیجیتال یک دنیای بیانتها است که شما هر چقدر در آن رشد کنید باز هم باید خودتان را با تکنولوژی روز هماهنگ کنید. در حال حاضر یک فیلمبردار باید علاوه بر تمام ابزار و امکانات فیلمبرداری از اصلاح رنگ و فرمتها و غیره اطلاع داشته باشد. فیلمبرداری دیگر صرفا فقط کار با دوربین نیست و یک فیلمبردار باید تدوین را بشناسد و حتی کارگردانی را نیز درک کند تا به یک فهم مشترک به او برسد. در برخی پروژهها کارگردانان شاید نظر شما را قبول نکنند اما با آگاهی شما از زوایای کارگردانی میتوانید یک نگاه مشترک را با هم ایجاد کنید.
سلیمانی در بخش دیگری از این کارگاه به معرفی نماهای معروف سینمایی پرداخت و توضیح داد: نماها در سینما معمولا خیلی دقیق نیستند و میتوان آنها را دستکاری کرد اما نامهایی وجود دارند که جزو اصلیترین نماهای سینما به شمار میروند. بستهترین نمایی که میتوان از یک انسان گرفت را نمای اکستریم کلوزآپ میگویند که چشمهای انسان را تصویر میکند. نمای کلوز آپ یکنمای نزدیک است که فقط صورت انسان و گردی چهره را پوشش میدهد. میدیوم شات نمای شانه به بالای انسان است که علاوه بر چهره کمی از شانههای انسان را هم شامل میشود. نی شات نمای دیگری است که شامل نمای زانو به بالا در بدن انسان است و خیلی مفاهیم کلی را میتوان با آن بیان کرد. نمای اور شولدر نیز یکی از نماهای دیگر سینما است که در گفتگوهای دو نفره بسیار کاربرد دارد.
وی ادامه داد: ما علاوه بر این نماهای مشهور قابهایی را هم داریم که جای دوربین نسبت به صحنه را مشخص میکند. لو اَنگل، نمایی است که از پایین به شخصیت و صحنه نگاه میکند؛ های اَنگل قابی است که لنز دوربین از بالا به شخصیت نگاه میکند ؛ و آی لِوِل هم قابی محسوب میشود که دوربین و صحنه در یک راستا قرار دارند. اما مهمترین نکته این است که ما به عنوان فیلمبردار بدانیم هر قابی و نما معانی را با خود به همراه دارد و نمیتوان گفت که چون این نما زیبا است به سراغ آن برویم. باید ببینیم این نما چه مفهوم و معنی دارد سپس از آن استفاده کنیم.
وی همچنین درباره نقطه طلایی در قابها تصریح کرد: در هر نما و قاب یک نقطهای وجود دارد به نام نقطه طلایی قاب. این نقطه همان جایی است که ما میخواهیم نگاه مخاطب را متوجه آن کنیم و حواس مخاطب بیشتر معطوف این نقطه شود. این به معنی آن نیست که فضاهای دیگر در نما مهم نیستند، اتفاقا همه ی فضا در خدمت نقطه طلایی هستند تا مخاب با دیدن آن معنی و مفهوم آن پلان را درک کند.
در پایان این کارگاه سام سلیمانی از شرکتکنندگان خواست تا با آموختههای خود در این جلسه و به کارگیری آنها، فیلم کوتاهی را در میدان نقش جهان اصفهان تهیه کنند تا بعد از تدوین، آن را به عنوان کار عملی بچهها در مراسم اختتامیه رونمایی کند.